Giới chuyên gia nhận định, việc quân đội Ukraine quyết duy trì sự hiện diện ở vùng biên giới Kursk của Nga xuất phát từ 2 lý do chính.  Trước hết, chiến dịch đột kích xuyên biên giới vào Kursk là nhằm nâng cao vị thế của Ukraine trong các cuộc đàm phán tiềm năng với Nga. Giới lãnh đạo Ukraine cho rằng, Kiev có thể trao đổi những khu vực ở Nga do quân Ukraine nắm giữ với một số vùng lãnh thổ ở Ukraine đang nằm dưới sự kiểm soát của các lực lượng Moscow. Mục tiêu thứ hai là khiến Nga phải luân chuyển lực lượng khỏi các khu vực tiền tuyến ở Ukraine, từ đó ngăn đà tấn công của binh lính Moscow ở vùng Sumy, đồng thời đưa giao tranh vào lãnh thổ Nga. 

Song hiện tại, việc quân đội Ukraine phải rút khỏi Kursk hoàn toàn có thể xảy ra, khi những thông tin mới nhất cho thấy Nga đang giành lại nhiều khu định cư từng rơi vào tay quân Ukraine, đồng thời tăng cường tấn công để đẩy lui đối phương và tiến vào thị trấn chiến lược Sudzha. Hôm 7/3, các binh sĩ Ukraine ở Kursk cho hay “hậu cần ở khu vực chỉ còn bằng 0” và một số người muốn rời đi. Tuy nhiên, các lãnh đạo quân sự Ukraine hôm 10/3 phủ nhận việc binh sĩ nước này ở Kursk bị bao vây và yêu cầu quân tăng viện.  Hôm 12/3, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng khẳng định, các lực lượng Kiev tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ ở vùng Kursk và bộ chỉ huy “đang bảo toàn tối đa tính mạng cho các binh sĩ”. 

Những thông tin trên được công bố vào thời điểm giới chức Mỹ có kế hoạch gặp các đại diện Nga trong những ngày tới để thảo luận về đề xuất ngừng bắn 30 ngày ở Ukraine. Đề xuất này đã được phía Ukraine 🗹chấp thuận trong cuộc hội đàm với giới chức Mỹ tại Ảrập Xêút hôm 11/3. 

“Trước khi diễn ra bất cứ cuộc đàm phán nào giữa Nga – Mỹ, người Nga đang cố gắng giải quyết vấn đề ở Kursk nhanh nhất có thể, tập trung toàn bộ nguồn lực họ có thể huy động”, chuyên gia quân sự Mykhailo Samus, Giám đốc Mạng lưới nghiên cứu địa chính trị mới chia sẻ với tờ Kyiv Independent.  Theo các chuyên gia, khi quân đội Ukraine đột kích xuyên biên giới và thâu tóm nhiều khu vực ở Kursk vào tháng 8/2024, Tổng thống Nga Vladimir Putin vẫn quyết định giữ đà tấn công ở miền đông Ukraine thay vì điều chỉnh lực lượng và huy động binh sĩ tới Kursk.  Ông Samus nhận định, dù Nga tiếp tục giành thêm quyền kiểm soát các khu vực nhỏ ở miền đông Ukraine, nhưng họ đã không hoàn thành tất cả mục tiêu đặt ra cho năm 2024.  “Pokrovsk vẫn chưa bị mất quyền kiểm soát, Chasiv Yar, Toretsk, và Kupiansk cũng vậy. Lính Nga chưa thể tiến vào vùng Dnipropetrovsk”, ông Samus nói. 

Cũng theo ông Samus, ý tưởng ban đầu cho rằng sự chiếm đóng của Ukraine ở Kursk có thể tác động tới các cuộc thương lượng, được nhắc tới nhiều hơn trước khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tham gia vào các nỗ lực chấm dứt xung đột Nga – Ukraine. 

Do đó, theo chuyên gia, nếu ông Trump và chính phủ Mỹ tiếp tục hành động theo hướng có lợi cho Nga như dừng viện trợ quân sự và từ chối đưa ra các đảm bảo an ninh cho Ukraine trước khi các cuộc hòa đàm diễn ra cũng như dỡ bỏ lệnh trừng phạt với Moscow, ý tưởng dùng chiến dịch quân sự ở Kursk làm con bài mặc cả của Kiev sẽ bị suy giảm.    Thực tế, Mỹ đã nối lại hoạt động viện trợ quân sự cho Ukraine vào ngày 11/3, sau cuộc đàm phán của phái đoàn 2 nước ở Ảrập Xêút. Ngoài ra, Ukraine nhấn mạnh sẽ đồng thuận thi hành lệnh ngừng bắn tạm thời 30 ngày, nếu Nga làm điều tương tự. Hiện chưa rõ số phận của các khu vực quân Ukraine đang chiếm đóng ở Kursk sẽ ra sao nếu Moscow và Kiev thi hành lệnh ngừng bắn.   “Nếu vùng Kursk không thể được dùng để trao đổi ở cấp độ chiến lược, chỉ huy quân đội Ukraine cần quyết định trên quan điểm chiến thuật và hoạt động rằng, liệu việc rút quân và sử dụng các lực lượng này ở những khu vực khác có hiệu quả hơn”, ông Samus nói thêm. 

Ukraine cầm cự ở Kursk được bao lâu?

Một số chuyên gia cho rằng, Ukraine có thể ổn định công tác hậu cần và duy trì lực lượng ở Kursk nếu họ có thêm nguồn lực bổ sung. Song, theo các binh sĩ đang chiến đấu ở Kursk, quá trình rút quân của Ukraine trong khu vực đã bắt đầu. Nga đã đưa các đơn vị máy bay không người lái (UAV) hiệu quả nhất tới chiến đấu ở Kursk để tập kích các tuyến đường vận chuyển hậu cần của Ukraine.  Chuyên gia quốc phòng Viktor Kevliuk cho hay, binh sĩ Ukraine đang tận dụng các công sự kiên cố của Nga được che đậy khéo léo và phù hợp với địa hình địa phương, từ đó cho phép họ ở lại khu vực này một thời gian dài. “Lý thuyết xung đột cho rằng, binh sĩ nên duy trì các nguồn dự trữ cho hoạt động độc lập trong 10 ngày. Nếu binh sĩ Ukraine ở Kursk đáp ứng được khái niệm này, chúng ta có thể nói tới các hoạt động chiến đấu kéo dài khoảng 10 – 14 ngày mà không cần hậu cần”, ông Kevliuk bình luận.  Tuy nhiên, một binh sĩ Ukraine giấu tên tiết lộ đơn vị của ông gần đây đã rút khỏi Kursk sau khi mất phần lớn phương tiện quân sự. “Thật khủng khiếp trước những gì xảy ra trên đường. Chúng tôi không biết chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo”, người này chia sẻ.